کاخ‌های سلطنتی استانبول به عنوان نمادی از تاریخ و فرهنگ کشور ترکیه شناخته می‌شوند، در استانبول سلاطین عثمانی در سال‌های حکومت خود کاخ‌های متعددی ساخته‌اند برخی از این کاخ‌ها به سبک معماری اروپایی و برخی دیگر به سبک معماری آسیایی و اسلامی نزدیک هستند. سایر حکومت‌ها در استانبول نیز کاخ‌هایی ساخته‌اند که در مقایسه با کاخ‌های عثمانی تعداد آنها کمتر است و معمولا به دلیل آسیب و جنگ‌ها در طول تاریخ از بین رفته‌اند.
ده کاخ سلطنتی عثمانی
از اواخر دوره بیزانس (قرن پانزدهم) تا قرن نوزدهم، سلاطین عثمانی قلعه‌ها و کاخ‌های متعددی در استانبول ساختند. برخی از سلاطین در شهرهای دیگری به جز استانبول زندگی می‌کردند، مانند شاهزادگان جوانی که در شهرهای مختلف مانند آماسیا اقامت داشتند و با کنترل شهر حکومت داری را یاد می‌گرفتند، اکثر این کاخ‌های زیبا در پایتخت امپراتوری عثمانی، استانبول واقع شده‌اند.
برخی از این کاخ‌ها اقامتگاه اصلی و برخی اقامتگاه‌های تابستانی بودند. اگر به تجملات سلطنتی و تاریخ علاقه دارید، همراه ما باشید تا ده کاخ برتر سلطنتی دوران عثمانی در استانبول را در ادامه مقاله بررسی کنیم.
کاخ توپکاپی
سلطان محمد دوم، شش سال پس از فتح استانبول و قسطنطنیه، کاخ توپکاپی را در جایی که آکروپلیس در دوره بیزانس در آن قرار داشت ساخت، این امر باعث شد تا کاخ توپکاپی اولین کاخ در بین تمام کاخ‌های عثمانی در استانبول باشد. این کاخ به دلیل داشتن سبک معماری متفاوت نسبت به کاخ‌های سبک غربی و شرقی در دوران خود سر و صدای زیادی به پا کرد و بسیار مورد توجه قرار گرفت.
کاخ توپکاپی دارای چهار حیاط اصلی با عملکردهای مختلف است. به عنوان مثال، حیاط دوم، مقر اداری کاخ بود و حیاط چهارم شامل چندین ساختمان کوچک مشابه ویلا یا آلاچیق امروزی زیبا است که شاهان عثمانی برای استراحت و تفریح از آن استفاده می‌کردند. کاخ توپکاپی یکی از خیره کننده ترین کاخ‌های استانبول است، کاخ توپکاپی تا قرن هفدهم به عنوان اقامتگاه سلطنتی اصلی سلاطین عثمانی شناخته می‌شد. پس از آن، سلاطین در قصرهای دیگری در کنار تنگه بسفر ساکن شدند. در آن زمان کاخ توپکاپی به عنوان کاخ اداری حکومت شناخته می‌شد. در سال 1924، پس از تأسیس جمهوری ترکیه، این کاخ به موزه تبدیل شد. در سال 1985، کاخ توپکاپی به عنوان بخشی از مکان تعیین شده توسط میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
کاخ دولما باغچه
خانواده ارمنی بالیان کاخ دولما باغچه را بنا به دستور سلطان عبدالمجید بنا کردند. سلطان تصمیم گرفت این کاخ را بسازد زیرا فکر میکرد توپکاپی قدیمی و رو به زوال است. علاوه بر این، او می‌خواست که امپراتوری عثمانی دارای کاخی باشد که با بسیاری از قلعه‌ها و کاخ‌های مجلل در اروپا رقابت کند. کاخ دولما باغچه در دو دوره مختلف مورد استفاده قرار گرفت: 1856-1887 و 1902-1922. این امر باعث شده است تا این کاخ به یکی از آخرین اقامتگاه‌های سلاطین عثمانی تبدیل شود. جالب اینجاست که آخرین سلطانی که در اینجا زندگی میکرد نیز عبدالمجید نام داشت.
در این دوره، سلطان از کاخ یلدیز نیز استفاده میکرد. در نتیجه ساختن کاخ جدید او، اقتصاد حکومت عثمانی به حدی سقوط کرده بود که اروپا از امپراتوری عثمانی به عنوان “مرد بیمار” یاد میکرد.
در دوره جمهوری این کاخ به کاخ ریاست جمهوری تبدیل شد. مصطفی کمال آتاتورک از این کاخ به عنوان خانه تابستانی استفاده میکرد و برخی از آثار خود را در کاخ دولما باغچه نوشته است.
چیزی که در مورد کاخ دولما باغچهقابل توجه است، فقط لوسترهای کریستالی با وزن چندین تن نیست، بلکه این واقعیت است که کاخ دولما باغچه شاهد بخش دوم دوران حکومت عثمانی و بخش اولیه دوران حکومت مدرن ترکیه بوده است. در حالی که کاخ اصلی ریاست جمهوری در آنکارا پایتخت قرار داشت، دفتر ریاست جمهوری نیز در کاخ دولما باغچه واقع شده است که رئیس جمهور ترکیه در آنجا کار میکرد و از بازدیدکنندگان پذیرایی میکرد.
کاخ بیلربی Billerby Palace
اگر پا به این کاخ خیره‌کننده قرن نوزدهمی بگذارید، ممکن است در نهایت آرزو کنید که‌ای کاش در قرن نوزدهم زندگی می‌کردید! بیلربی به معنای ارباب اربابان است و این نام با توجه به اینکه کاخ بیلربی بی شک یکی از کاخ‌های زیبای استانبول خارج از ذهن نیست. کاخ بیلربی در کنار تنگه بسفر در سمت آسیایی استانبول قرار دارد. از نظر فنی، کاخ بیلربی آخرین کاخی است که سلاطین عثمانی در آن زندگی می‌کردند، زیرا زمانی که سلطان عبدالمجید دوم در حبس خانگی بود، در آن زندگی میکرد.
اگرچه ساخت و ساز کاخ بیلربی در زمان سلطان محمود آغاز شد، اما این سلطان عبدالعزیز بود که کاخ بیلربی را به شکوه کنونی خود رساند. او ساختمان اولیه را تخریب کرد و پس از آتش سوزی دوباره آن را دوباره ساخت. در دوره عثمانی، کاخ بیلربی به عنوان مهمانخانه دولتی از افرادی مانند امپراتور اتریش فرانتس جوزف، امپراتور آلمان ویلهلم دوم و شاهزاده نیکولا مونته نگرو میزبانی کرده است.
به همین دلیل بود که آتاتورک رئیس جمهور ترکیه نیز در دوران اولیه ترکیه مدرن در کاخ بیلربی از مهمانان خود پذیرایی میکرد. از باغ‌های باشکوه گرفته تا سقف‌های تزئینی دقیق، برای هر کسی که عاشق معماری است بازدید از کاخ بیلربی انتخاب مناسبی است.
کاخ یلدیز Yildiz Palace
کاخ یلدیز به عنوان “کاخ ستاره” شناخته می‌شود؛ کاخ ییلدیز یکی دیگر از کاخ‌های استانبول است که یونسکو آن را به رسمیت می‌شناسد و در فهرست ثبت جهانی یونسکو قرار دارد، در این فهرست آزمایشی برای ترکیب یکپارچه معماری اروپایی با معماری امپراتوری عثمانی قرار دارد. این امر ممکن است به این دلیل باشد که یکی از معماران اصلی که بر روی بخش‌های مختلف کاخ یلدیزکار میکرد، معمار ایتالیایی Raimondo D’Aronco بود.
اگرچه قدمت اتاق‌ها و بخش‌های خاص کاخ یلدیز به دوران سلطان عبدالعزیز می‌رسد، اما در عمل عبدالحمید از این بنا در سال‌های 1876-1909 استفاده کرد. در آن سالها، سلطان غرفه‌ها را گسترش داد تا شهری کوچک با خانه اپرا، نجار و حتی کارخانه چینی امپراتوری ایجاد کند، کارخانه دارای دارای مبلمان وارداتی از اروپا بود و تجارت سرامیک را در آناتولی احیا کرد.
کاخ در حال حاضر یک موزه است یک کتابخانه دارد که هنردوستان و کتاب دوستان حتما از آن بازدید میکنند. این کتابخانه نه تنها میزبان مجموعه وسیعی از کتاب‌ها است بلکه آرشیو کاملی از عکس‌های دوران عثمانی و پیش از آن نیز دارد.
کاخ چیراغان Chiraghan Palace
اگر می‌خواهید احساس کنید یکی از بسیاری از سلطان‌های عثمانی هستید، نیازی به سفر در زمان به دوره عثمانی ندارید. کاخ چیراغان یکی از کاخ‌هایی است که می‌توانید در آن این حس زیبا را تجربه کنید، این کاخ در قرن نوزدهم ساخته شده است. این بنا در دوره‌ای ساخته شده است که هر فرزند سلطان به جای زندگی در خانه والدین خود کاخ خاص خود را داشت. سلطان عبدالعزیز این کاخ را ساخت و چند سال بعد درگذشت، کاخی که او نتوانست از آن لذت ببرد اما شما می‌توانید. می‌گوییم نیازی به ماشین زمان ندارید زیرا کاخ چیراغان ممکن است تنها کاخ زیبای استانبول باشد که می‌توانید در آن اقامت کنید. سوئیت سلطان در رتبه 14 در CNN ’15 گران ترین سوئیت هتل جهان’ قرار دارد و این هتل را به لوکس ترین اقامتگاه در استانبول تبدیل می‌کند. این مکان توسط هتل‌های کمپینسکی اداره می‌شود.
از آنجایی که بسیاری از کاخ‌های موجود در این لیست به نقاط توریستی نزدیک هستند. برای دیدن کاخ چیراغان می‌توانید به راحتی با کشتی به سمت آسیایی استانبول بروید. از طرف دیگر، می‌توانید پس از دیدن لوسترهای کریستالی در کاخ دولما باغچه یا باغ‌های خیره‌کننده کاخ یلدیز، پیاده روی کنید یا سوار تاکسی شوید و به کاخ چیراغان برسید. کاخ تاریخی توپکاپی که اکثریت سلاطین امپراتوری عثمانی در آن زندگی کرده‌اند، فاصله زیادی با این هتل، کاخ دارد. طرفداران فوتبال نیز ممکن است از دانستن اینکه این باغ به عنوان یک استادیوم فوتبال برای بشیکتاش در سال‌های اولیه تاسیس باشگاه عمل میکرد، شگفت زده شوند.
ویلا‌ها
کمی خارج از مرکز شهر، مجموعه‌ای از ویلا‌ها را خواهید دید که سلاطین از آنها استفاده می‌کردند. ویلا‌ها کمی دورتر از مسیر گردشگری هستند، اما هنوز در استانبول به راحتی قابل دسترسی هستند و از محدوده شهر خارج نیستند، این مکان‌ها به مکان‌های تفریحی و خانه‌های تابستانی نزدیک تر هستند تا کاخ‌ها. علاوه بر این، ویلا‌ها همچنین بسیار ارزان تر از قصرهای مجلل هستند. در ادامه برخی از معروف ترین و بهترین ویلا‌های استانبول را بررسی خواهیم کرد.
ویلا ایهلامور Ehlamur Kasrı
ویلا ایهلامور در اصل مزرعه‌ای بود که سلطان احمد در قرن هجدهم خریداری کرد. این مکان به عنوان محلی برای تمرین تیراندازی اوشناخته می‌شد اما پس از مدت کوتاهی به مکانی تفریحی برای خانواده سلطنتی تبدیل شد. ممکن است سنگ‌هایی را در ویلا ایهلامور ببینید که نشان دهنده تاریخ و شات‌های سلطان سلیم سوم و محمود دوم است.
با گذشت سالها، سلطان سلیم سوم ویلا ایهلامور را با مسیرهای سنگفرش عجیب، حوض‌های زیبا و هنرهای تزئینی در هر بخش گسترش داد. ویلا ایهلامور میزبان طیف وسیعی از مهمانان، از رهبران سیاسی صربستان تا شاعران فرانسوی بوده است. این مکان محلی آرام برای فرار از شلوغی استانبول است.
کوچوکسو کسری
ویلا کوچوکسو در نقطه‌ای قرار دارد که به دلیل زیبایی طبیعی آن را به نام آب‌های شیرین آسیا می‌نامیدند.
اگرچه به مرور زمان ویلا کوچوکسو توسط گردشگران فراموش شده است، اما هنوز یک مکان هیجان انگیز برای بازدید است. دلیل آن این است که برای نشان دادن شکوه امپراتوری عثمانی ساخته شده است. وزیر اعظم ویلا کوچوکسو را برای محمود اول ساخته است. فضای داخلی خیره کننده توسط چارلز سچان – طراح صحنه فرانسوی که کارهای دیگرش شامل اپرای دولتی وین بود، طراحی شده است.
ویلا آینالیکاواک Aynalıkavak Kasrı
ویلا آینالیکاواک به عنوان کاخ عینالیکاواک نیز شناخته می‌شود قبلا بخشی از کاخ کشتی سازی حکومت عثمانی بوده است. سالنی که در آن سلطان از میهمانانش پذیرایی میکرد شکوه زیادی دارد، بر روی پنجره‌های قسمت هاسودا اشعاری حک شده است. برای نوازندگان جالب است که دانند طبقه پایین ویلا آینالیکاواک دارای نمایشگاهی از آلات موسیقی ترکی داراستد که بر اساس علایق موسیقی سلیم سوم سازماندهی شده‌اند.
ویلا مسلک Maslak Kasrı
ویلا مسلک دارای آرامشی است که کاخ‌های بزرگتر در استانبول کاملاً قادر به به تصویر کشیدن آن نیستند. به دلیل توزیع آب ویلا مسلک به این نام، نامگذاری شده است. پس از به تخت نشستن عبدالحمید، این غرفه آرام آرام به مزرعه‌ای به نام Çiftlikât-ı Hümâyûn (مزارع سلطنتی) تبدیل شد. همه ساختمان‌های ویلا مسلک باقی نمانده‌اند. با این حال، منطقه پذیرایی، حرمسرا، حمام ترکی، اتاق خدمتکار، و غرفه چادر در پشت نمونه‌های نسبتا خوبی از نوع معماری ویلا مسلک هستند.
یک باغ لیموی دیدنی در ویلا مسلک وجود دارد که شما را به دنیای دیگری می‌برد. این گلخانه دارای گونه‌های کمیاب است زیرا باغبانی و کشاورزی یکی از سرگرمی‌های آخرین سلطان امپراتوری عثمانی بوده است. شترهای دوست داشتنی مختلفی در محوطه باغ نیز وجود دارند که به عنوان قدیمی ترین گونه‌های شتر در استانبول شناخته می‌شوند. ویلا چادر در باغ اکنون به یک کافه تبدیل شده است. این مکان دوست داشتنی برای توقف، مراقبه و فکر کردن در مورد سؤالات بزرگ تعبیه شده بوده است.
سخن پایانی
در این مقاله تعدادی از برترین کاخ‌های حکومت عثمانی در استانبول که دارای فضاهای مختلف و متفاوتی هستند را بررسی کردیم، اگر به تاریخ علاقه مند هستید حتما بازدید از این ده کاخ را در برنامه سفر خود در استانبول قرار دهید. معمولا بازدید از تمامی این کاخ‌ها دربرنامه تور استانبول قرار ندارد.