اگر به استانبول سفر می‌کنید، نباید از منطقه بی اوغلو غافل شوید. منطقه بی اوغلو در سمت اروپایی استانبول قرار دارد، شما می‌توانید با عبور از شهر قدیمی استانبول و محله سلطان احمد به این منطقه برسید. بی اوغلو به دلیل داشتن هتل‌ها، مکان‌های دیدنی تاریخی و همچنین تفریحات شبانه معروف است . بی اوغلو در طول تاریخ محل زندگی تاجران اروپایی بوده است، افرادی مختلفی در طول تاریخ در بی اوغلو زندگی کرده‌اند که هر کدام فرنگ متفاوتی را با خود به این محله آورده‌اند. به همین دلیل است که نوع تفریحات و سرگرمی‌ها در منطقه بی اوغلو استانبول تفاوت و گستردگی زیادی نسبت به سایر مناطق استانبول دارد. از مراکز خرید بزرگ و برند‌های مختلف تا کافی شاپ‌های مدرن و سنتی استانبول، همه در بی اوغلو هستند.
تاریخچه و قدمت محله بی اوغلو
بی اوغلو با 4500 سال قدمت یکی از مهم ترین مناطق مسکونی درجهان است، بی اوغلو محلی برای بروز تمدن و فرهنگ‌های مختلف تاریخی است.
بی اوغلو به مدت 2600 سال محلی برای زندگی مردم بود، آثار باستانی دوران جنوا، بیزانس، عرب و عثمانی را می‌توانید در بی اوغلو مشاهده کنید. بی اوغلو از گذشته تا به امروز مرکز تجارت و فعالیت‌های مذهبی، سیاسی، فرهنگی، هنری بوده است. بی اوغلو شهری چندزبانه و چندفرهنگی است و ذهن روشنفکر آن نماینده ترکیه مدرن است.
در طول قرن نوزدهم، بی اوغلو محل زندگی بسیاری از تاجران اروپایی بود و سفارتخانه‌های زیادی در این محله قرار داشتند، به ویژه در امتداد خیابان بزرگ دو پرا یا خیابان استقلال امروزی. بی اوغلو همیشه محله‌ای بین المللی در استانبول بوده است. هتل پرا پالاس درطول تاریخ پذیرای مهمانان مهم بین المللی بوده است، در محله بی اوغلو همیشه فرهنگ، گردشگری و سرگرمی ارزش ارزش زیادی داشته‌اند. اپراها و باله‌های زیادی در این قسمت از استانبول اجرا شده‌اند و روشنفکران شناخته شده‌ای مانند، پدر ژان ژاک روسو و گاریبالدی در این منطقه زندگی کرده‌اند.
تجارت و تکنولوژی در بی اوغلو
بی اوغلو یکی از اولین بخش‌های استانبول بود که خطوط تلفن، برق، تراموا، شهرداری و حتی یک راه‌آهن زیرزمینی به نام تونل در آن ساخته شد که در سال 1875 به عنوان دومین خط متروی جهان – پس از متروی لندن – افتتاح شد. این خط، پرا را به بندر گالاتا و منطقه تجاری و بانکی کاراکوی نزدیک، جایی که خیابان Bankalar Caddesi-Banks، مرکز مالی امپراتوری عثمانی در آن قرار داشت متصل می‌کرد.
فرهنگ محله بی اوغلو، ریشه در اواخر دوره عثمانی دارد . این شهر هنوز هم یکی از مهمترین مراکز فرهنگی، هنری، گردشگری و تاریخی استانبول است. بی اوغلو دارای بناهای تاریخی، مراکز فرهنگی، گالری‌های هنری و سنت غنی غذایی است. برخی از مغازه‌های معروف در خیابان استقلال – که روزانه یک میلیون نفر از آنها بازدید میکنند – مانند «اینچی» پیش از تاسیس جمهوری ترکیه در این منطقه ایجاد شده‌اند.
خیابان اصلی بی اوغلوIstiklal Caddesi از میدان تقسیم، یک خیابان مختص عابران پیاده است که انواع مغازه‌های در دو طرف خیابان قرار دارند، از کنسولگری‌های عمومی، مغازه‌ها، کتابفروشیها، گالری‌های هنری و بسیاری موارد دیگر. این خیابان با شخصیت متروپولیتی قرن نوزدهمی خود قابل تشخیص است و با ساختمان‌های نئوکلاسیک و هنر نو بسیار منحصر به فرد پوشیده شده است. تراموای جذابی که در خیابان استقلال، بین میدان تقسیم و تونل حرکت می‌کند، در اوایل دهه 1990 با هدف احیای فضای تاریخی منطقه، مجددا احیا شد.
بی اوغلو یک مرکز فرهنگی بسیار پر جنب و جوش است که بسیاری از صنایع فرهنگی استانبول در آن قرار دارند. به عنوان مثال، موزه هنر مدرن استانبول، موزه پرا، موزه کوچ، موزه دوغانچای، موزه سینما TURVAK، گالری هنر SALT، گالری آرتر و بسیاری دیگر از نهادهای فرهنگی و هنری و مراکز تحقیقاتی معتبر استانبول همه در این منطقه قرار دارند.
قرن نوزدهم شاهد وقایع تاریخی شگفت‌انگیزی مانند انقلاب‌ها، تحولات مالی، ایدئولوژی‌های جدید و سایر اختراعات بود و همه این رویدادها شتاب تغییر در جهان را تسریع کردند. عثمانی‌ها نتوانستند خود را با این تغییر جدید وفق دهند، بنابراین ظهور یک جنبش جدید امپریالیستی اروپایی، ترک‌ها را به زانو درآورد. امپراتوری عثمانی به دوره‌ای از رکود و فرو رفت که باعث شد نیکلاس اول روسیه به امپراتوری عثمانی لقب «مرد بیمار اروپا» بدهد. این امر باعث شد تا سیاستمداران عثمانی وارد عمل شوند و دولت و جامعه خود را با درگیر شدن در غرب زدگی اصلاح کنند. گفته شده است که قسطنطنیه مرکز همه این تغییرات بوده است، اما در واقع پرا یا همان بی اوغلو امروزی محل شروغ تغییرات مدرن استانبول و ترکیه بوده است، یک محله اروپایی در شهر مسلمان نشین پرا، بهترین مکان برای شروع جدید ترکیه بود.
طبق اسناد عثمانی، پرا ( بی اوغلو) منطقه‌ای در سراسر شبه جزیره قدیمی و فراتر از محله گالاتا بود. امروزه وقتی می‌گوییم بی اوغلو، معمولاً به منطقه بین میدان تقسیم و کاراکوی فکر می‌کنیم. با این حال، در گذشته، تمایز شدیدی بین گالاتا و پرا وجود داشت. گالاتا منطقه بین برج گالاتا و ساحل کاراکوی را تشکیل می‌داد. این بندر در قرن سیزدهم توسط بازرگانان جنوایی استفاده میشد و به عنوان یکی از مهم ترین بنادر دریایی بین المللی در منطقه شناخته میشد. پرا در آن زمان به اندازه گالاتا شکوفا نشد، زیرا نه آب کافی داشت و نه هیچ وسیله ارتباطی با آن سوی شاخ طلایی که قلب شهر بود .در آن زمان به نوعی، پرا ییلاق گالاتا بود، مملو از تاکستان‌ها و باغ‌های میوه، و جمعیت آن به ندرت غیرمسلمانان بودند.
برای فهمیدن چگونگی تکامل بی اوغلو به عنوان یک محله غربی درست در وسط شهر مسلمان نشین، باید به قرن شانزدهم نگاه کنیم، زمانی که فرانسوا اول فرانسه اولین پادشاهی بود که روابط دیپلماتیک با سلاطین عثمانی برقرار کرد. اولین سفارت خارجی در پرا در سال 1581 توسط فرانسه ایجاد شد، با چنین سابقه‌ای، نصب سفارتخانه‌ها در پرا به امری رایج تبدیل شدندجابجایی همه سفارت‌ها تا قرن نوزدهم تکمیل شد و تمامی سفارت خانه‌های اروپایی به محله بی اوغلو منتقل شدند، در نتیجه این محله به تدریج شبیه محله‌های اروپایی شد.
یکی از مشکلات جدی که مانع از رشد جمعیت در بی اوغلو میشد، کمبود آب آشامیدنی بود. برای رفه این مشکل مخزن آبی در محله ایجاد شد، این اتاقک یا «ماکسم» آب را از قنات باهچکوی در حدود 20 کیلومتری فواره‌های گالاتا دریافت و در پرا توزیع می‌کرد. هنگامی که آب در پرا یا همان بی اوغلو امروزی مشابه سایر شهر‌ها افزایش پیدا کرد، خانواده‌های زیادی به این محله نقل مکان کردند.
ساخت پل گالاتا 1875
ساخت پل گالاتا یکی دیگر از رویدادهای مهمd بود که نقش اساسی در توسعه محله بی اوغلو داشت. پل گالاتا اولین بار در سال 1845 با نام “سیسری سدید” ساخته شد و در سال 1863 با طرح چوبی جایگزین شد. این پل مرکز شهر قدیمی استانبول را با قلب واردات و صادرات (گالاتا) پیوند می‌داد. این ارتباط باعث رونق اقتصادی در منطقه بین محله سلطان احمد و گالاتا شد . این فضای جدید بندر کوچک گالاتا را بیش از حد شلوغ کرد، بنابراین بی اوغلو و گالاتا به سمت مناطق باز شیشانه و خیابان استقلال در تقسیم امروزی گسترش پیدا کردند. محله‌های جدید ایجاد شدند و محله‌های قدیمی توسط خانواده‌های ثروتمند تغییر شکل داده شدند و افراد مجددا در آنها ساکن شدند.
معاهده بازرگانی انگلیس و عثمانی و اصلاحات تنظیمات رویدادهای بسیار مهمی بودند که در رونق و شکوفایی محله بی اوغلو نقش اساسی را ایفا کردند. این معاهده تجاری درب‌های امپراتوری عثمانی را به روی تجارت آزاد باز کرد اما تحت تسلط قدرت‌های غربی قرار گرفت که باعث شد امپراتوری عثمانی در نظام سرمایه داری جهانی ادغام شود. علاوه بر این، حاکمیت برابری همه شهروندان تحت قانون تنزیم که یک برنامه اصلاحات سیاسی بود، تثبیت شد. این سیاست‌های جدید خوش‌بینی را در امپراتوری تقویت کرد و در نتیجه، قسطنطنیه به آهن‌ربایی برای جذب تجار اروپایی و مسافران غربی تبدیل شد. نزدیک به 100000 خارجی جدید طی 50-60 سال پس از این رویدادها به قسطنطنیه نقل مکان کردند.
بویوکادا بی اوغلو Buyukada Beyoglu
تصور کنید که یک تاجر اروپایی هستید که به یک شهر اسلامی می‌آید. شما به این شهر می‌آیید، زیرا از امتیازات اقتصادی زیادی برای تجارت برخوردار است. شما به اندازه پیر لوتی ماجراجو نیستید، بنابراین در یک محله مسلمان زندگی نمی‌کنید. شما هنوز هم می‌خواهید سبک زندگی مشابه آنچه در شهر خود داشتید را در این شهر جدید هم داشته باشید، این همان وضعیتی است که بازرگانان اروپایی در قرن نوزدهم در آن قرار گرفتند. در استانبول تنها جایی که غیر مسلمانان در آن زندگی می‌کردند و مشروبات الکلی می‌نوشیدند، بی اوغلو بود، مرکز زندگی غیر مسلمانان. با این حال، گالاتا گنجایش تمامی تاجران اروپایی را نداشت
این واقعیت که شامیان و اقلیت‌های غیرمسلمان از نظر مالی وضعیت بهتری نسبت به بقیه مردم داشتند، به آنها کمک کرد تا عمارت‌های باشکوهی را در پرا بسازند و بدین صورت مشاغل و دفاتر خود را در گالاتا راه‌اندازی کردند. با این کار، آنها بسیاری از ویژگی‌های شهری و سبک زندگی اروپای غربی را به پرا آوردند. این امر دلیلی بود که بی اوغلو به عنوان یک سکونتگاه اشرافی اروپایی تکامل پیدا کرد، در حالی که گالاتا یک منطقه جهانی باقی ماند.
خیابان استقلال در دهه 1910
با پایان یافتن قرن نوزدهم، بی اوغلو ظاهر یک محله اروپایی را به خود گرفت و به مرکز مالی، فرهنگ و سرگرمی استانبول تبدیل شد. یافتن کافه‌های مجلل، فروشگاه‌هایی که محصولات لوکس اروپا را می‌فروختند، رستوران‌ها و کلوپ‌های شبانه که در هیچ جای دیگر شهر نبودند در بی اوغلو راحت بود. تئاترهای بزرگ و باشکوهی در بی اوغلو قرار داشتند که نمایشنامه‌ها، اپراها و کنسرت‌های معروف اروپایی در آنها اجرا میشد، همچنین شرکت‌های خارجی مانند خدمات پستی خارجی، موسسات، مدارس، و دفاتر حرفه‌ای مانند بانکداران، وکلا، پزشکان و داروخانه‌ها نیز در این منطقه قرار داشتند.
استانبولی‌ها برای اولین بار با «غنای شهری» در قالب سالن‌های زیبایی، فروشگاه‌های کلاه گیس‌ساز، فروشگاه‌های خشک‌شویی، کتابفروشیها، شیشه‌فروشی‌ها، مغازه‌های اغذیه‌فروشی و آژانس‌های مسافرتی با «غنای شهری» آشنا شدند. به اختصار،
بی اوغلو ساختار اجتماعی چند فرهنگی، چند مذهبی و چند ملیتی خود را برای بیش از یک قرن حفظ کرد. در یک مقطع، جمعیت بی اوغلو به دلیل برخی رویدادهای اجتماعی و سیاسی، که چهار مورد از آنها برجسته است، افزایش پیدا کرد. اولین بار مالیات بر ثروت (1942-1943) غیرمسلمانان را مجبور می‌کرد برای همهی کالا‌ها و خدمات مالیات بالایی بپردازند. این اولین سیاستی بود که تلاش می‌کرد به ضرر غیرمسلمانان استانبول به‌عنوان نوعی نسل‌کشی اقتصادی باشد.
دومین رویداد مهم، تأسیس اسرائیل در سال 1948 بود. جمعیت یهودی همیشه در استانبول حضور داشتند و جزء لاینفک جامعه چند فرهنگی استانبول بودند. اما به زودی اکثریت قریب به اتفاق یهودیان ترکیه به دلایل اقتصادی به اسرائیل مهاجرت کردند و جمعیت یهودی استانبول به شدت کاهش پیدا کرد. طی سه سال، بین سال‌های 1948 تا 1951، استانبول نیمی از جمعیت یهودی خود را از دست داد.
شوک بزرگ به بی اوغلو
حادثه‌ای بزرگ روح استانبول، تاریخ و هر آنچه از قسطنطنیه باقی مانده بود را از بین برد. واقعه پوگروم در 6-7 سپتامبر شورشی ترکیب داده شده توسط ترک‌های متعصب علیه جامعه یونانی استانبول بود که به منظور اخراج آنها از شهر انجام شد. در شامگاه 5 سپتامبر، خبر رسید که یک بمب گذاری در زادگاه آتاتورک در تسالونیکی رخ داده است. تیتر روزنامه استانبول اکسپرس روز بعد این بود که “خانه پدر ما آتاتورک بمباران شده است” سپس هرج و مرج در سراسر شهر گسترش یافت. خسارت، چه مادی و چه غیر مادی، غیر قابل اندازه گیری بود. به دنبال وقایع سپتامبر، بسیاری از یونانی‌های استانبول خانه‌ها و مشاغل خود را ترک کردند و از ترکیه مهاجرت کردند.
رویدادی که بی اوغلو را در پایین ترین حد خود قرار داد، اخراج یونانیان باقی مانده در استانبول در سال 1964 بود. به دلیل تنش شدید بین یونان و ترکیه به دلیل مشکل قبرس، دولت ترکیه در 16 مارس 1964 تصمیم گرفت نزدیک به 40000 یونانی را از استانبول اخراج کند. این تصمیم سرنوشت ساز نقطه عطفی در روند همگن سازی ترکیه بود. علاوه بر این چهار رویداد مهم تاریخی، عملیات صلح قبرس در سال 1974، کمپین «شهروند، ترکی صحبت کن»، کودتاهای نظامی مکرر، مهاجرت دسته جمعی از آناتولی به استانبول، و شهرنشینی بی‌برنامه همگی در تخریب فرهنگی بی‌اوغلو نقش داشتند.
کلوپ شبانه ماکسیم
پس از دهه 1950، جمعیت بی اوغلو با خروج غیرمسلمانان کاهش یافت. با صنعتی شدن سریع جوامع در دهه‌های 1950 و 1960، استانبول به یک آهنربا برای گروه‌های مهاجر از مناطق روستایی کشور تبدیل شد و در بی‌اوغلو مسکن‌هایی ارزان برای مردم روستایی ایجاد شد که به‌طور غیرقانونی ساختمان‌های رها شده توسط ساکنان غیر مسلمان را اشغال کرده بودند. این منطقه به تدریج ماهیت جدیدی پیدا کرد کرد و تغییرات مهمی در ساختار اجتماعی آن ایجاد شد. بی اوغلو محل زندگی گروه‌های به حاشیه رانده متعددی از جمله کارگران جنسی، ترنسوستیت‌ها، کولی‌ها، کردها و بسیاری دیگر شد. بی اوغلو به کانون جنایت تبدیل شد که مردم از راه رفتن در خیابان‌های آن حتی در روز روشن می‌ترسیدند.
در آغاز دهه 1980، بی اوغلو به طور کامل از بین رفت. اینجا کانون جنایت بود که مردم از راه رفتن در خیابان‌های آن حتی در روز روشن می‌ترسیدند. دیگر نه یک محله غربی بود و نه مرکز تفریح و فرهنگ. فرهنگ عربی عمیقاً روح بی اوغلو را تحت تأثیر قرار داد. سینماها، تئاترها، کافه‌ها، رستوران‌ها و بارها یکی پس از دیگری تعطیل شدند.
بدرتین دالان، اولین شهردار استانبول بزرگ، تغییر استانبول فرسوده به یک شهر جهانی را به عهده گرفت. برای او، بی اوغلو، مکانی بود که نیاز به بازپروری داشت به این دلیل که یکی از برجسته ترین و از نظر تاریخی متراکم ترین بخش‌های شهر استانبول بود. در نتیجه پروژه‌های نوسازی شهری با محوریت بی اوغلو در دستور کار قرار گرفت.
شکوه بی اوغلو در دهه 1980
اقدامات مختلفی برای احیای بی اوغلو انجام شد، مانند تأسیس انجمن زیباسازی و حفظ بی اوغلو، تعریض خیابان تارلاباشی و پیاده‌روی خیابان استقلال در سال 1990. بی اوغلو پس از بازسازی و ترمیم به بهشتی برای کافه‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها، ساختمان‌های فرهنگی، گالری‌های هنری، کتابفروشیها، تئاترها، میخانه‌ها و بارها تبدیل شد. سایر فعالیت‌ها و جشنواره‌ها نیز نقش موثری در روند احیا بی اوغلو داشتند. این تحولات اساسی به محله‌های اطراف مانند جهانگیر، گالاتا، شیشانه و توپخانه نیز سرایت کردند و انگیزه جدیدی در کل استانبول ایجاد شد.
سخن پایانی
در حال حاضر بی اوغلو ارزش خود را بازیافته و به مطلوب ترین منطقه در کل استانبول تبدیل شد . بی اوغلو تنها مکانی است که خانه بیش از 15 میلیون استانبولی در آن قرار دارد و گردشگران وقتی به استانبول می‌آیند نمی‌توانند از بی اوغلو بگذرند. مشخص است که تمام جنبه‌های فرهنگ و هنر استانبول از گذشته تا امروز از بی اوغلو سرچشمه می‌گیرد. بی اوغلو پر از سینما، تئاتر، اپرا، گالری‌های هنری، کتابفروشیها و جشنواره‌ها است. بی اوغلو تقریباً برای همه مکان مهمی است. امروز بی اوغلو به عنوان سفیر استانبول مدرن شناخته میشود.در حال حاضر نیز بی اوغلو دارای نمایشگاه ، پاساژ ها و هتل های معروفی است و اقوام مختلفی در این محله زندگی میکنند، سفر به استانبول بدون دیدن بی اوغلو سفری نا تمام است.