سفر به دیلیجان ارمنستان، سوئیس کوچک قفقاز | راهنمای پیاده‌روی و طبیعت‌گردی

دیلیجان یکی از زیباترین شهرهای کوهستانی ارمنستان است که به خاطر جنگل‌های انبوه و هوای مه‌آلود دلپذیرش، سوئیس کوچک قفقاز نام گرفته است. این شهر در شمال ارمنستان و استان تاووش واقع شده و با طبیعت بکر، معماری روستایی دلنشین و صومعه‌های تاریخی‌اش، به بهشتی برای طبیعت‌گردان و ماجراجویان تبدیل شده است. اگر اهل پیاده‌روی در دل جنگل‌های مه‌آلود و کوه‌های سرسبز هستید، دیلیجان مقصدی است که نباید از دست بدهید. در این مقاله به معرفی جاذبه‌های دیدنی، مسیرهای پیاده‌روی معروف دیلیجان، تاریخچه مختصر شهر، زیبایی‌های طبیعی منطقه، بهترین فصل سفر، نکات کاربردی و تجربه مسافران خواهیم پرداخت. همچنین راه‌های دسترسی به این منطقه را بررسی کرده و در پایان به پرسش‌های پرتکرار درباره سفر به دیلیجان پاسخ می‌دهیم. با ما همراه باشید تا با پیاده‌روی در کوه‌های دیلیجان بیشتر آشنا شوید

فهرست

معرفی دلیجان

جاذبه‌های گردشگری و مسیرهای پیاده‌روی در دیلیجان

پارک ملی دیلیجان (Dilijan National Park)

پارک ملی دیلیجان منطقه‌ای حفاظت‌شده به وسعت حدود ۲۴۰ کیلومتر مربع است که بیشتر جنگل‌های پهن‌برگ و کوه‌های سرسبز را در بر می‌گیرد. این پارک با داشتن شبکه‌ای از مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، چشمه‌های آب‌معدنی و تنوع بالای گیاهی و جانوری، به قلب طبیعت دیلیجان مشهور است. بسیاری از مسیرهای پیاده‌روی معروف دیلیجان از این پارک می‌گذرند. به عنوان مثال، مسیر پیاده‌روی پارز لیچ به گوشاوانک که بخشی از شبکه ترنس‌قفقاز است، جنگل‌های انبوه پارک را به هم وصل می‌کند. در دل این پارک ملی، می‌توانید از سکوت جنگل‌ها و هوای تازه کوهستان لذت ببرید و مناظر خیره‌کننده‌ای از کوه‌های پوشیده از درخت را تماشا کنید.

دریاچه پارز (Parz Lake)

یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی اطراف دیلیجان، دریاچهٔ پارز است. این دریاچه‌ی کوچک کوهستانی در میان جنگل‌های پارک ملی پنهان شده و آب زلال آن چون آینه‌ای طبیعت سرسبز اطراف را منعکس می‌کند. دریاچه پارز مقصد محبوبی برای پیک‌نیک، قایق‌سواری و ماهیگیری است. برای رسیدن به دریاچه پارز یک جاده آسفالت وجود دارد، اما بسیاری از گردشگران ترجیح می‌دهند مسیر پیاده‌روی جنگلی را طی کنند تا به دریاچه برسند. این پیاده‌روی حدود ۳ تا ۴ ساعت زمان می‌برد و تجربه قدم‌زدن زیر سایه درختان بلند و شنیدن صدای پرندگان، لذت این سفر را دوچندان می‌کند. اطراف دریاچه امکانات تفریحی محدودی مثل قایق‌های پدالی و آلاچیق برای نشستن وجود دارد.

صومعه هاغارتسین (Haghartsin Monastery)

در حدود ۱۰ کیلومتری شمال شرق دیلیجان، صومعه‌ای متعلق به قرون وسطی قرار دارد که همنام با آوای “آهوی رقصان” نامیده شده است. این صومعه که ساخت آن بین قرن‌های ۱۰ تا ۱۳ میلادی انجام شده، در اعماق جنگل‌های دیلیجان پنهان است و معماری سنگی زیبای آن با طبیعت بکر اطراف درآمیخته است. یک مسیر پیاده‌روی معروف به نام “زیارت طبیعت” (Nature Pilgrimage) وجود دارد که از دیلیجان شروع شده و پس از حدود ۱۵ کیلومتر به صومعه هاغارتسین می‌رسد. در طول این مسیر، از میان جنگل‌های کهنسال عبور می‌کنید و چشم‌اندازهای کم‌نظیری از دره‌ها و کوه‌ها خواهید دید.

صومعه گوشاوانک (Goshavank Monastery) و روستای گوشا

یکی دیگر از صومعه‌های تاریخی منطقه، گوشاوانک است که در روستای کوهستانی گوشا (حدود ۲۰ کیلومتری شرق دیلیجان) واقع شده است. این صومعه در قرن ۱۲ میلادی توسط دانشمند و روحانی معروف، مخیتار گوش، بنیان‌گذاری شد و نام روستا و صومعه نیز از نام او گرفته شده است. برای عاشقان طبیعت، یک برنامه عالی این است که صبح زود با ماشین یا مینی‌بوس به روستای گوشا بروند و از صومعه گوشاوانک دیدن کنند، سپس مسیر پیاده‌روی گوشاوانک به دیلیجان از طریق دریاچه پارز را طی نمایند. این مسیر که بخشی از شبکه ترانس‌قفقاز نیز هست، ابتدا شما را به سمت یک دریاچه کوچک به نام دریاچه گوش می‌برد و سپس از طریق جنگل‌ها و تپه‌ها ادامه یافته و در نهایت به دریاچه پارز و دیلیجان ختم می‌شود.

تاریخچه مختصر دیلیجان

تاریخ سکونت در منطقه دیلیجان به سده‌های بسیار دور برمی‌گردد. حفاری‌های باستان‌شناسی در حوالی این شهر نشان داده که این ناحیه در اواخر عصر برنز و اوایل عصر آهن مسکونی بوده است. در قرون وسطی، جنگل‌های دیلیجان شکارگاه محبوب پادشاهان اشکانی بوده است. صومعه‌های هاغارتسین و گوشاوانک به ترتیب در قرون ۱۰ و ۱۲ میلادی بنا گردیدند و به مراکز مهم فرهنگی و آموزشی منطقه تبدیل شدند. در دوران مدرن، به ویژه از اواخر قرن ۱۹ میلادی، دیلیجان آرام‌آرام شهرت خود را به عنوان یک استراحتگاه کوهستانی پیدا کرد. طبیعت دل‌انگیز و آب‌وهوای مطبوع این منطقه سبب شد بسیاری از خانواده‌های متمول ارمنی، به‌خصوص از تفلیس و باکو، ویلاهایی ییلاقی در دیلیجان بسازند. در دوره اتحاد جماهیر شوروی، دیلیجان به عنوان یک شهر تفریحی و سلامت (دارای چشمه‌های آب‌معدنی و مراکز درمانی) شناخته می‌شد.

زیبایی‌های طبیعی دیلیجان

وقتی صحبت از طبیعت دیلیجان می‌شود، منظره کوه‌های پوشیده از جنگل، دره‌های مه‌آلود و رودخانه‌های زلال در ذهن تداعی می‌گردد. مهم‌ترین مولفه طبیعت این منطقه، جنگل‌های وسیع و متراکم آن است. درختان بلوط، ممرز، راش و کاج بخش بزرگی از پوشش جنگلی دیلیجان را تشکیل می‌دهند. پاییز دیلیجان نیز به همان اندازه تماشایی است؛ طیف رنگ‌های زرد و نارنجی و قرمز جنگل‌ها، تصویری خیال‌انگیز ایجاد می‌کند. قله‌های بلند رشته‌کوه پامباک و میاپور در اطراف دیلیجان قرار دارند. از دیگر جلوه‌های طبیعی دیلیجان، رودخانه آغستف است که از میان شهر عبور می‌کند. علاوه بر این‌ها، حیات‌وحش پارک ملی دیلیجان نیز قابل توجه است. اگر خوش‌شانس باشید در دل جنگل ممکن است گوزن قفقازی یا ردپای خرس قهوه‌ای و گراز وحشی ببینید.

بهترین فصل سفر به دیلیجان

دیلیجان در هر چهار فصل زیبایی‌های خاص خود را دارد، اما بهترین زمان برای سفر و به‌خصوص پیاده‌روی در کوه‌های دیلیجان، بهار و تابستان است. از اواسط اردیبهشت تا اوایل مهر، هوای دیلیجان معتدل تا خنک و طبیعت آن در سرسبزترین و شاداب‌ترین حالت است. تابستان (ژوئیه و اوت) محبوب‌ترین زمان برای سفر به دیلیجان است. در این ماه‌ها دمای هوای شهر معمولا بین ۲۰ تا ۲۵ درجه‌ی سانتی‌گراد در روز و خنکای مطبوع در شب است. پاییز در دیلیجان (اواخر سپتامبر تا اکتبر) بی‌نهایت زیبا است. رنگارنگ شدن برگ درختان و هوای خنک و مه‌آلود این فصل، فضایی شاعرانه به دیلیجان می‌بخشد. زمستان‌های دیلیجان سرد و برفی است. از دسامبر تا اوایل مارس این منطقه کاملاً سفیدپوش می‌شود و دمای هوا بعضاً به زیر صفر می‌رسد.

این بازار آنتیک در کنار پل متکواری قرار گرفته و صبح‌ها از حدود ساعت ۱۰ تا ۱۶ فعال است. می‌توانید تابلوهای نقاشی ارزان، آثار هنری دست‌ساز، کتاب‌های قدیمی و جواهرات بدلی بازار خشک را با قیمت‌های بسیار مناسب پیدا کنید.

نکات کاربردی برای سفر و پیاده‌روی در دیلیجان

نکات :

- تجهیزات مناسب پیاده‌روی: مسیرهای کوهستانی دیلیجان عمدتاً خاکی و جنگلی هستند، پس کفش مناسب پیاده‌روی یا کوهنوردی ضروری است. یک کوله سبک حاوی بطری آب، تنقلات انرژی‌زا، بارانی، نقشه آفلاین یا GPS همراه داشته باشید.ن Bolt و Yandex با قیمت حدود ۵–۱۰ لاری برای مسیرهای درون‌شهری.

- راهنما و علائم مسیر: برخی از مسیرهای پربازدید دارای تابلوها و علائم راهنما هستند. با این حال، اگر قصد پیمودن مسیرهای طولانی‌تر را دارید، بهتر است از راهنمای محلی کمک بگیرید. مرکز اطلاعات گردشگری دیلیجان (Dilijan Tourist Information Centre) می‌تواند شما را راهنمایی کن
- پول نقد و امکانات: در شهر دیلیجان چند خودپرداز و صرافی وجود دارد، اما در روستاها یا داخل پارک ملی امکانات بانکی نخواهید یافت. بهتر است پول نقد (درام ارمنستان) به میزان کافی همراه داشته باشید.
  - اقامت و غذا: دیلیجان گزینه‌های اقامتی متنوعی دارد؛ از هتل‌های چندستاره گرفته تا مهمان‌خانه‌ها و کلبه‌های روستایی. در دیلیجان رستوران‌ها و کافه‌های خوبی وجود دارد که هم غذای ارمنی و هم غذاهای بین‌المللی سرو می‌کنند. ماست محلی (مَتسون) و عسل کوهستان از محصولات خوشمزه‌ای هستند که توصیه می‌شود امتحان کنید.
  - احترام به فرهنگ و محیط: مردم دیلیجان و روستاهای اطراف آن بسیار مهمان‌نواز و خونگرم‌اند. هنگام بازدید از اماکن مذهبی مثل صومعه‌ها، پوشش مناسب و رفتار محترمانه داشته باشید

راه‌های دسترسی به دیلیجان

سفر زمینی از ایران: اگر قصد دارید با خودروی شخصی یا اتوبوس از ایران به ارمنستان بروید، باید از مرز نوردوز وارد ارمنستان شوید. دیلیجان در شمال ایروان قرار دارد، بنابراین ابتدا باید خود را به ایروان برسانید و سپس از ایروان حدود ۹۵ کیلومتر به سمت شمال شرق طی کنید تا به دیلیجان برسید. از ایروان تا دیلیجان حدود ۱.۵ تا ۲ ساعت رانندگی در پیش دارید.
سفر هوایی به ایروان: سریع‌ترین راه رسیدن به دیلیجان، پرواز به ایروان و سپس طی مسیر زمینی است. پس از رسیدن به ایروان، می‌توانید یک ماشین کرایه کنید یا از تاکسی‌ها و مینی‌بوس‌های بین‌شهری (مارشروتکا) استفاده نمایید. از ترمینال شمالی ایروان مینی‌بوس‌هایی روزانه به مقصد دیلیجان حرکت می‌کنند.
سفر از گرجستان: برخی مسافران که سفر ترکیبی قفقاز انجام می‌دهند، ممکن است از سمت تفلیس وارد ارمنستان شوند. پس از عبور از مرز گرجستان-ارمنستان، وارد استان تاووش خواهید شد که دیلیجان در آن واقع است.

نتیجه‌ گیری

دیلیجان، این نگین سبز در دل کوه‌های ارمنستان، جایی است که آدم را از زندگی پرهیاهوی شهری جدا می‌کند و به آغوش آرام طبیعت می‌سپارد. پیاده‌روی در کوه‌های دیلیجان تجربه‌ای است که تا مدت‌ها در ذهن و روح شما باقی خواهد ماند؛ از صدای خش‌خش برگ‌ها زیر پا گرفته تا تصویر مه که قله‌ها را در بر می‌گیرد. در دیلیجان می‌توانید تاریخ را در صومعه‌های باستانی لمس کنید، فرهنگ را در چهره خندان مردم محلی ببینید و عظمت طبیعت را در هر سو مشاهده نمایید. با رعایت نکات ایمنی و برنامه‌ریزی درست، سفر به دیلیجان کاملاً آسان و لذت‌بخش است. سوئیس کوچک قفقاز منتظر شماست تا رازهای نهفته در دل جنگل‌ها و کوه‌های خود را آشکار کند.

پرسش‌های پرتکرار درباره دیلیجان

بهترین مدت اقامت در دیلیجان چقدر است؟

اگر اهل طبیعت‌گردی و پیاده‌روی هستید، حداقل ۲ تا ۳ روز کامل برای دیلیجان زمان بگذارید. در دو روز می‌توانید مهم‌ترین جاذبه‌ها را ببینید و یک مسیر پیمایش کنید. سه روز یا بیشتر به شما فرصت می‌دهد تا مسیرهای پیاده‌روی متنوع‌تری را تجربه کنید.

آیا در دیلیجان امکان کمپینگ وجود دارد؟

کمپینگ مستقل در ارمنستان ممنوعیت جدی ندارد. در دیلیجان نیز برخی نقاط اطراف دریاچه پارز یا کنار رودخانه آغستف محل چادر زدن بوده است. اما از آنجا که منطقه بخشی از پارک ملی است، بهتر است قبل از کمپینگ از اداره پارک ملی دیلیجان کسب اجازه کنید.

آیا دیلیجان برای سفر خانوادگی مناسب است؟

بله، دیلیجان مقصدی مناسب برای خانواده‌ها نیز هست. فضای آرام شهر، پارک‌ها و طبیعت اطراف برای کودکان جذاب خواهد بود. مکان‌هایی مثل دریاچه پارز با امکان قایق‌سواری یا گردش در جنگل‌های اطراف شهر با مسافت کم، برایشان خاطره‌ساز می‌شود.

زبان مردم دیلیجان چیست؟

زبان رسمی ارمنی است و مردم دیلیجان هم عمدتاً ارمنی‌زبان هستند. نسل‌های بزرگ‌تر به زبان روسی نیز تسلط دارند. در صنعت گردشگری و میان جوان‌ترها میزان آشنایی با زبان انگلیسی رو به افزایش است.

چه سوغاتی‌هایی می‌توانم از دیلیجان تهیه کنم؟

یکی از معروف‌ترین محصولات این منطقه، صنایع دستی چوبی است؛ مخصوصاً کنده‌کاری روی چوب. در خیابان شارامبیان چند کارگاه و فروشگاه صنایع دستی وجود دارد. همچنین سرامیک‌های دست‌ساز و نقاشی‌های محلی نیز یافت می‌شود. از خوراکی‌ها، عسل طبیعی کوهستان یک سوغاتی عالی است.